Historische Atlas van Gent: een visie op verleden én toekomst
Afgelopen woensdag werd in de Zwarte Doos, het historische kenniscentrum van de Stad Gent, en thuisbasis van het Stadsarchief de Historische Atlas Gent voorgesteld. Dit boek is het resultaat van een samenwerking tussen De Zwarte Doos en Uitgeverij SUN/Boom uit Amsterdam. Bovendien is dit mooie naslagwerk het eerste Vlaamse werk in een reeks van rijk geïllustreerde stedenatlassen zoals Maastricht, Den Haag, Utrecht en Rotterdam. In deze reeks met belangrijke historische steden komt nu ook Gent aan bod. De teksten zijn van de hand van André Capiteyn, Leen Charles en Marie Christine Laleman. Voor de beeldredactie tekenden Georges Antheunis, Storm Calle en Peter Steurbaut.
Een overvloed aan historische kaarten en plattegronden laat toe de groei en de ontwikkeling van de stad Gent op de voet te volgen. Het pril ontstaan aan de samenvloeiing van Schelde en Leie, de Europese metropool in de middeleeuwen, de industriële revolutie tot de moderne stad van vandaag, het komt allemaal aan bod. Het leeuwendeel van de kostbare kaartencollectie wordt bewaard in instellingen binnen de stad, voornamelijk het Stadsarchief. Vijfendertig thema’s vormen de originele invalshoeken om een selectie van cartografische rijkdom volwaardig te belichten. Dankzij dit werk kan men de groei van Gent op de voet volgen.
Het boek begint met het klassieke verhaal over het ontstaan van Gent en hoe moderne technieken ons een inzicht geven over de oudheid. Maar ook de abdijen en de feodale heren en hoe de oude stad gevormd werd en zich beschermde. Handel en nijverheid konden zich dank zij de bescherming van dit middeleeuwse Manhattan en zijn verbindingswegen vrijelijk ontwikkelen. In de 16de eeuw kreeg de stad haar huidige vorm maar ook een beschermingsgordel die haar in een strak keurslijf dwong. Maar de stad moest uitbreiden en had nood aan nieuwe verbindingswegen. Deze expansie werd echter gestuit door de Franse Revolutie van 1789.
Onder Hollands bewind kreeg ook de zeehaven vorm maar ook administratief en bestuurlijk veranderde er veel. De stad had geld nodig en ging op zoek. De Fransen verfijnden dit systeem tot het huidige kadaster. De welvaart vertaalde zich naar mooie pleinen en prachtige stadspaleizen. Maar buiten de stadsmuren ontwikkelde zich de 19de eeuwse gordel vol fabrieken en arbeidershuisjes en citeetjes. Tot tenslotte ook het verkeer zijn tol eiste en planologen en deskundigen op zoek gingen naar oplossingen. De atlas belicht tenslotte ook een aantal bijzondere en weinig gekende aspecten van de stad Gent maar ook een mooi uitgetekende visie voor de toekomst.
Het boek is te koop in de boekhandel, de Stadswinkel en het Stadsarchief (Zwarte Doos). De prijs bedraagt 29.50 euro of momenteel 26.50 euro in promotie. Informatie: stadsarchief@gent.be
Guido Van Peeterssen.
