8.3.07

40 jaar animatiefilm in de Zebrastraat

Animatiefilm viert vandaag haar honderdjarig bestaan. Niet lang nadat Edison de filmstandaard patenteert wordt door een mechanische storing de trucage geboren en dus ook animatiefilm. Daarbij wordt vaak verwezen naar Stuart Blakton’s “Humorous phases of funny places”. In de jaren 20, als de filmindustrie op grote schaal produceert, komt de professionalisering van het beeld per beeld medium op gang. De Amerikaanse studio’s konden dan weer hun goedbetaalde toptalenten inzetten voor de creatieve fase, terwijl gekwalificeerde medewerkers als animators, cameraoperatoren en lay-out men de uitwerking voor hun rekening namen. Dat Europese kunstacademies en filmscholen op het gebied van animatieopleidingen zo lang op zich lieten wachten is een raadsel.

Als Raoul Servais zijn opleiding start aan Gentse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten wil hij het medium animatiefilm doorgronden. Er is dat ogenblik echter geen enkele Europese opleiding. De jonge leraar Vermeiren maakt uit een sigarenkistje een eenvoudige filmcamera die beeld voor beeld functioneert, Raoul Servais kan aan de slag. Als in 1960 Servais start als leraar aan de Gentse Academie is hij niet alleen beeldend kunstenaar maar vooral bekend als animatiefilmer. Directeur Geo Bontinck spoort Servais aan om een specialisatie animatiefilm te starten. Raoul Servais en zijn team zochten een mooi evenwicht tussen techniek en inhoud, vorm en functie.

Een rode draad terug vinden in 40 jaar studentenfilms van KASK is geen sinecure. In de jaren ’60 is de output eerder bescheiden en heel wat beeldmateriaal is jammer genoeg verloren gegaan. De studenten grijpen terug naar vormelijke probleemstellingen en ook op vlak van sonorisatie is er sprake van een aantal vaste waarden. Elk jaar wordt een aantal festivals bezocht en dit werkt aanstekelijk. Na enkele regionale onderscheidingen is het Daniël Schelfhouts film ‘Ego’ die de ‘Prix première oeuvre’ wint op het festival van Annecy. De jaren ’70 zijn niet alleen artistiek erg belangrijk. Er worden nieuwe initiatieven genomen zoals de PEN Film studio de echte langspeelfilms zoals Jan Zonder Vrees aflevert.

De jaren ’80 gaan gebukt onder een moeilijke economische situatie. De stad Gent stuurt haar onderwijspolitiek bij en het volledig hoger onderwijs smelt samen met het ARGO tot de nieuwe autonome Hogeschool Gent. De tientallen eindwerken tonen een grote creativiteit maar spelen vooral op veilig. Wat opvalt is de duidelijk stijgende kwaliteit van de montage en de afwerking. Het is een periode waarin veel studenten uitzwermen. Paul Demeyer trekt richting Verenigde Staten en behaalt er met zijn afstudeerfilm ‘The Muse’ zelfs een Academy Award voor de beste studentenfilm.

In de jaren ’90 veroorzaakt jong Gents talent een kleine aardschok in het indommelende animatiefilmwereldje. Ook op gebied van prijzen zijn de Gentse studenten erg productief. Dank zij de stichting Raoul Servais konden de studenten gebruik maken van professioneel materiaal. Toch zijn een aantal festivaltoppers van een ontwapenende technische eenvoud. Het is echter de computergegenereerde 3D animatie die een einde maakt aan lange frustrerende wachttijden en desillusies. Jonge animatiefilmers winnen véél tijd om zich aan het vormelijke en het inhoudelijke te wijden. De moderne techniek schept wel veel mogelijkheden maar door het uitdiepen van die technische mogelijkheden wordt het maken van een animatiefilm nog moeilijker en complexer.

Het veertigjarige bestaan van Europa’s eerst animatiefilmschool is ondanks haar kleinschaligheid en na de verrassende zege van Jonas Geirnaert en ‘Flatlife’ een tentoonstelling waard. In totaal worden er een zeventigtal films getoond, opgesplitst per tijdsvak. Verder liggen de dossiers die toelichting geven bij het tot stand komen van deze animatiefilms. Op de bovenverdieping bevindt zich heel wat materiaal (tekeningen, schetsen, storyboards, voorstudies, lay-outs) dat toont hoe de school doorheen de jaren leefde en werkte.

Praktisch: in de Zebrastraat te Gent, van 9 tot 29 maart. Open van woensdag tot zondag van 14 tot 18 uur. Met medewerking van het www.filmfestival.be. De school: www.kask.be . De expositieruimte: www.zebrastraat.be .

Guido Van Peeterssen.