Memory On/Off, This is a Moment
Memory On/Off’ betekent letterlijk het aan- en uitschakelen van het geheugen, wat op zijn beurt verwijst naar het thema ‘bewaren’. Deze tentoonstelling stelt het fenomeen ‘bewaren’ in vraag door het te plaatsen tegenover het begrip ‘moment’. De kunstenaar wil in die werken niet enkel het ‘moment’ zichtbaar en voelbaar maken, maar ook de vluchtigheid van dat moment aanraken. Het definitieve van het ‘vastgelegde moment’ staat daarbij tegenover het ongrijpbare van het ‘moment in beweging’. De installaties in het Caermersklooster suggereren dat aan alles een einde komt, ook aan het bewaren. Uiteindelijk beslist de tijd wat is en wat niet is. Alles is in beweging; ook het ‘bewaarde’ verandert voortdurend van betekenis… .
De naam ‘Johan Opstaele’ doet misschien niet meteen een belletje rinkelen en toch werden al meer dan honderdduizenden mensen met zijn monumentale werken geconfronteerd. Niet alleen het tijdelijke karakter van zijn installaties, maar ongetwijfeld ook de persoonlijkheid van de kunstenaar zelf ligt hiervan aan de basis. Terwijl achter zijn werken vaak een diepliggende betekenis schuilgaat, blijft de kunstenaar eerder op de vlakte. Johan Opstaele werd geboren in 1954 in Gent. Hij studeerde aan de filmafdeling van het RITCS in Brussel. Hij is filmmaker en beeldend kunstenaar. Sinds ’94 geeft hij les aan de filmafdeling van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent. Daarnaast was hij een paar jaar actief als freelance fotograaf en -cineast. Als filmmaker maar ook als beeldend kunstenaar behaalde hij diverse prijzen.
Johan Opstaele realiseerde talrijke tijdelijke monumenten en films in het binnen- en buitenland. De Kleurmodule, rood ontmoet blauw, water ontmoet vuur; Fata morgana, hydraulische groet; Windmonument, met een vlag onafhankelijk van de heersende winden; EGO monument n° 1, point of view; EGO monument n° 2, IK & MOI’ en Droomtorens & zintuigen, 5 torens op de zeedijk van Middelkerke; om er maar enkele te noemen. Johan Opstaele maakte twee kortfilms die in een monumentale rondreizende sculptuur te zien waren: Containers in 1991 en Dada in 1994. Containers werd genomineerd voor de Jozef Plateauprijs op het Filmgebeuren ’90 in Gent. Dada kreeg op het filmfestival in Brussel de Sabamprijs en op het Festival van de Fantastische Film de prijs voor de mooiste fotografie. Met zijn Iris - watermonument: licht ontmoet water behaalde Opstaele als beeldend kunstenaar de ‘Speciale Prijs Egide Rombeaux’ van de Académie Royale de Belgique.
Het opzet van de tentoonstelling Memory On/Off, This is a Moment is tekenend voor de koers die het provinciebestuur met zijn Provinciaal Centrum voor Kunst en Cultuur vaart: een koers waarin eigenzinnigheid, het onverwachte en het authentieke hoog in het vaandel staan. Een koers waarbij we aandacht besteden aan diverse vormen van kunst en cultuur: architectuur, design, schilderkunst, etnische kunst en nu installaties bestaande uit bewegende sculpturen, uit foto’s en videobeelden, al dan niet in combinatie met elkaar. Speciaal voor de monumentale ruimte van de voormalige kloosterkerk, het Oud Huis en de wandelgangen maakte Johan Opstaele een aantal installaties die de dialoog aangaan met het Caermersklooster. Een opmerkelijk voorbeeld is Derwish, een imposante en efemere sculptuur in beweging die geïnspireerd is op dansende islamitische bedelmonniken. Of Perpetuum momentum, een reeks draaiende tollen, refererend aan de tijd als cyclisch gegeven. Daarnaast toont de tentoonstelling ook werken uit zijn bestaande oeuvre, waaronder Icebaby, In memoriam en Blow up.
Provinciaal Centrum voor Kunst en Cultuur, Caermersklooster,aermerskloosterst en CultuurhVrouwebroersstraat (Patershol) 6, 9000 Gent. Tel 09 269 29 10 of mail caermersklooster@oost-vlaanderen.be Link: www.caermersklooster.be
Bij de tentoonstelling hoort een gelijknamige cataloog. Dit fotoboek omvat 64 pagina’s. De catalogustekst is van Marc De Kesel (kostprijs 10 EUR).
Guido Van Peeterssen
